Od piątku Cricoteka w Krakowie, czyli Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora, działa w nowej siedzibie przy ulicy Nadwiślańskiej. "Nigdy nasza instytucja nie miała takich możliwości wystawienniczych, jakie ma od tej pory" - zaznacza Zarzecka.
PAP: Czy dzięki nowej siedzibie Cricoteki wiedza o tym artyście zwiększy się? Wiele osób, szczególnie młodych, nawet tych z Krakowa, nie wie kim był Kantor.
Natalia Zarzecka: Rzeczywiście starsze pokolenie zna lepiej dokonania tego artysty. Przybywa jednak osób, które nigdy na żywo nie widziały spektakli i happeningów Tadeusza Kantora i które nie znają jego twórczości. Jednym z naszych najważniejszych zadań jest zmienić to i zainteresować osobą wybitnego twórcy jak największą grupę. Liczę, że oryginalność budynku nowej siedziby Cricoteki zachęci zwłaszcza młodych krakowian i turystów, aby wejść do środka i poznać dorobek artysty.
PAP: W jaki sposób Cricoteka będzie promować Kantora?
N.Z.: Chcemy, żeby każdy po wyjściu z Cricoteki był bogatszy w wiedzę o twórczości autora "Umarłej klasy". Dlatego we wszystkich przestrzeniach nowego obiektu można w jakiś sposób odnaleźć idee artysty. Te idee będziemy popularyzować na różne sposoby. Na zwiedzających czeka nie tylko wystawa stała, prezentująca głównie dokonania teatralne Tadeusza Kantora i Teatru Cricot 2, ale i wiele wystaw czasowych, na których znajdą się prace współczesnych artystów, inspirujących się twórczością Tadeusza Kantora. W Sali Teatralnej odbywać się będą spektakle i performanse artystów współczesnych, ale także warsztaty prowadzone przez aktorów Tadeusza Kantora. Dzięki temu i dzieci, i dorośli pogłębią wiedzę o artyście.
PAP: Dlaczego warto znać sztukę Kantora?
N.Z.: Ponieważ jest uniwersalna, dotyka wielu aktualnych problemów. Poza tym sztuka tego artysty osadzona jest głęboko w polskiej tradycji. Skoro była dobrze odbierana na innych kontynentach, to warto ją znać również w kraju.
PAP: Wiele osób kojarzy Kantora przede wszystkim z teatrem.
N.Z.: Tadeusz Kantor był twórcą znanego Teatru Cricot 2, ale w swojej twórczości łączył ze sobą różne dziedziny sztuki: teatr, malarstwo, happening. One przenikały się wzajemnie.
My spełniamy wolę artysty i w Cricotece prezentujemy przede wszystkim kolekcję związaną z twórczością teatralną Tadeusza Kantora. Jednakże w różnych częściach budynku będzie można zapoznać się z ideami oraz z wybranymi elementami jego działalności performatywnej.
PAP: Co szczególnego, oprócz nowoczesnej formy architektonicznej i wizualnej, będzie wyróżniać Cricotekę? Czy jest w niej coś, czego nie było w starej siedzibie?
N.Z.: Kolekcja Cricoteki była przez cały czas prezentowana w Krakowie w Archiwum Cricoteki oraz w Galerii - Pracowni Tadeusza Kantora, ale nigdy instytucja nie miała takich możliwości wystawienniczych, jakie zyskała w nowej siedzibie. Do tej pory obiekty teatralne i archiwalia były częściej pokazywane na wystawach zagranicznych niż w Polsce. Od tej chwili możemy też realizować duże projekty międzynarodowe, którym towarzyszyć będzie zawsze bogaty program działań performatywnych i warsztatowych.
PAP: Na pewno nie bez znaczenia jest też lokalizacja nowego obiektu.
N.Z.: Rzeczywiście Cricoteka zlokalizowana jest w bardzo ciekawej części miasta. Podgórze i Zabłocie to tereny poprzemysłowe, które w ostatnich latach bardzo się zmieniły. Powstaje tu wiele ciekawych, atrakcyjnych dla turystów obiektów. W ostatnich latach rozpoczęły tu działalność m.in. Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK i oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa - Fabryka Emalia Oskara Schindlera. Łatwy dojazd środkami transportu miejskiego do tego miejsca jest dodatkową zaletą.
PAP: Minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska ogłosiła na piątkowym otwarciu Cricoteki, że rok 2015 ma być Rokiem Tadeusza Kantora. W przyszłym roku przypada też stulecie urodzin artysty. Czy instytucja planuje jakieś szczególne uroczystości?
N.Z.: Będziemy starali się realizować bogaty program tym bardziej, że - jak zapowiedział marszałek województwa małopolskiego Marek Sowa - dotacja na naszą działalność będzie o wiele wyższa niż planowano. Wszyscy zainteresowani mogą zatem liczyć na ciekawe wystawy i interesujące wydarzenia im towarzyszące. Zdradzę, że w kwietniu otworzymy wspólną ekspozycję Tadeusza Kantora i jego żony Marii Stangret. W lipcu pokażemy dzieła francuskiego malarza, rzeźbiarza, fotografa Christiana Boltanskiego. W grudniu natomiast zaprezentujemy prace malarskie z ostatniego okresu twórczości Tadeusza Kantora. Więcej informacji o tych ekspozycjach podamy później.
Na wiosnę zamierzamy uruchomić kawiarnię. Plac przed Cricoteką będzie cały czas miejscem otwartym dla spacerujących wzdłuż bulwarów wiślanych, dostępnym także w godzinach zamknięcia instytucji.
O szczegółach obchodów nie możemy na razie mówić. Na bieżąco będziemy informować media o naszych planach.
Dodam, że rocznicę setnych urodzin Kantora objęło swoim patronatem UNESCO, co oznacza, że będzie ona świętowana nie tylko u nas, ale i przez instytucje kultury w innych krajach. Już teraz wiemy, że część naszych obiektów pojedzie na wystawy zagraniczne, m.in. do Brazylii, Francji i Włoch.
Rozmawiała Beata Kołodziej
Nowa siedziba Cricoteki znajduje się na terenie zabytkowej Elektrowni Podgórskiej, w prawobrzeżnej części Krakowa. Obiekt powstał z połączenia zabytkowych zabudowań dawnej elektrowni i nowoczesnego, wysokiego na ponad 20 metrów budynku - galerii nad elektrownią. Spodnia powierzchnia galerii została wyłożona lustrzaną taflą, która odbija dachy stojących pod nią budynków elektrowni oraz plac widowiskowy wokół nich. Koszt realizacji kilkuletniej inwestycji, wraz z wyposażeniem budynku i urządzeniem wystawy stałej, to ponad 50 mln zł.
Tadeusz Kantor (1915-1990) to jeden z najważniejszych twórców i reformatorów XX-wiecznego teatru, malarz, scenograf, autor manifestów artystycznych. Był współzałożycielem Grupy Krakowskiej i założycielem Teatru Cricot 2, w którym łączył przedstawienie dramatyczne z wizją plastyczną, symbolicznym obrazem i gestem. Jego najgłośniejsze spektakle to "Umarła klasa", "Wielopole, Wielopole", "Niech sczezną artyści", "Nigdy tu już nie powrócę".
